Syllogomania, czyli zjawisko patologicznego zbieractwa definiowane jest jako nabywanie oraz trudności z pozbywaniem się nieużytecznych lub o obiektywnie małej wartości rzeczy. Skala tego typu aktywności powoduje obniżenie poziomu lub też całkowitą dezorganizację funkcjonowania zawodowego i społecznego, a także ograniczanie przestrzeni życiowej.
 

Z czasem zbierająca osoba nie może swobodnie korzystać z pomieszczeń mieszkalnych zgodnie z ich przeznaczeniem.


 

Patologiczne zbieractwo stanowi część zespołu objawów. Dotknięci nim ludzie zwykle mają też trudności z podejmowaniem decyzji i realizacją zamierzeń. Często bywają też perfekcjonistami oraz przejawiają zachowania unikające.
 

Głównymi motywami zbieractwa są:

- obawa przed wyrzuceniem czegoś użytecznego

- obawa przed wyrzuceniem czegoś, co może okazać się przydatne w przyszłości

- poczucie bezpieczeństwa wynikające z posiadania różnych przedmiotów

- stosunek emocjonalny do własnych zbiorów
 

Zdaniem specjalistów patologiczne zbieractwo jest przejawem potrzeby perfekcyjnej kontroli otoczenia w celu zapobiegania przykrym wydarzeniom życiowym. Syllogomania w dużym stopniu spowodowana jest trudnościami w podejmowaniu decyzji. U ich podstaw leży z kolei antycypacja
przykrych emocji, które mogłyby pojawić się w związku z pozbyciem się przedmiotów, subiektywnie ocenianych jako wartościowe.

 

U ludzi w podeszłym wieku zbieractwo może stanowić swoisty mechanizm obronny w reakcji na stresujące wydarzenia charakterystyczne dla tego okresu życia, np. smierć partnera, przejście na rentę lub emeryturę, utratę zdrowia lub obniżenie poziomu procesów poznawczych.
 

Skala występowania patologicznego zbieractwa w populacji ogólnej nie jest znana. Szacuje się, że tzw. zespół Diogenesa, który oprócz
zbieractwa charakteryzuje się też skrajnym zaniedbaniem higieny osobistej i nieprzestrzeganiem nawet podstawowych zasad sanitarnych
w mieszkaniu, występuje u 0,05% osób powyżej 60 roku życia.
 

Zbieractwo najczęściej wystepuje u osób w wieku podeszłym, jednak ocena skali rozpowszechnienia tego zaburzenia jest trudna, gdyż osoby starsze stosunkowo rzadko szukają specjalistycznej pomocy.


 

Według specjalistów u podłoża patologicznego zbieractwa leży szereg czynników patogenetycznych o charakterze zarówno neurobiologicznym, jak i psychospołecznym.



 

Z perspektywy neurobiologicznej szczególną rolę w powstawaniu patologicznego zbieractwa przypisuje się uszkodzeniom części przyśrodkowej płatów czołowych.
 

Syllogomania często występuje u osób z innymi zaburzeniami obsesyjno-kompulsyjnymi, z zaburzeniami osobowości i procesów poznawczych ( np. zespół otępienny czy upośledzenie umysłowe), z zaburzeniami psychotycznymi, zaburzeniami hipochondrycznymi oraz z zaburzeniami odżywiania się. U osób dotknięteych tym zaburzeniem stosunkowo często występują ponadto inne objawy o charakterze natręctw, takich jak: potrzeba symetrii, obawa przed zranieniem i zabrudzeniem, obsesje somatyczne i religijne oraz rytuały sprawdzania, powtarzania, porządkowania i liczenia.


 

Najnowsze badania przeprowadzone przez brytyjskich naukowców sugerują, że źródło problemu syllogomanii może tkwić w genach. Wiele osób ze zdiagnozowanym schorzeniem miało jakieś traumatyczne przeżycie w przeszłości. Często dotyczyło ono przemocy na tle seksualnym lub utraty bliskiej osoby.
 

W terapii zaburzenia stosuje się obecnie terapię behawioralną oraz antydepresanty, które nie przynoszą zadowalających wyników.