Poczucie własnej wartości należy do podstawowych osobistych potrzeb oraz stanowi warunek konieczny dla zachowania dobrej kondycji psychicznej i dobrego samopoczucia. Jest to stan psychiczny, który powstaje na skutek oceny własnych możliwości i dokonań. Taki zespół sądów i opinii, które jednostka odnosi do własnej osoby dotyczy zarówno właściwości fizycznych, psychicznych, jak i społecznych.

Wysoka samoocena, samoakceptacja oraz pozytywny obraz samego siebie są czynnikami, które odgrywają ważną rolę w radzeniu sobie z problemami i stresami życia codziennego.

Osoba z niskim poczuciem własnej wartości jest bardziej zagrożona możliwymi patologiami.

Cechę tą nie zawsze daje się trafnie zidentyfikować na podstawie zachowania danej osoby, ponieważ pewność siebie „na zewnątrz” nie zawsze idzie w parze z emocjonalnym poczuciem swojej wartości.

Jednak istnieją pewne zauważalne objawy niskiej samooceny. Należą do nich:

- zaburzenia odżywiania

- nadużywanie substancji psychoaktywnych, w tym alkoholu i narkotyków

- palenie papierosów

- problemy w związkach i relacjach międzyludzkich

- pracoholizm

- chroniczne kłopoty ze zdrowiem

- skłonność do obsesyjnych zachowań, np. zakupoholizm czy hazard

- psychiczne uzależnienie od innych ludzi

Powyższe zniewolenia w dużym stopniu powstają z niskiego poczucia własnej wartości i na zasadzie błędnego koła dodatkowo je utrwalają. Mimo, że chwilowo przynoszą ulgę, to następnie z jeszcze większą siłą wzbudzają kolejne negatywne emocje, powodując dodatkowo poczucie winy, wstyd i osamotnienie.

Narastający ból emocjonalny pogłębia uzależnienia, a co za tym idzie – obniża samoocenę, potęguje stres i pogłębia inne problemy.

Podniesienie poczucia własnej wartości nie jest więc możliwe bez uwolnienia się od toksycznych substancji, związków i przyzwyczajeń oraz uświadomienia sobie obecnej sytuacji. Dopiero przyznanie się do swoich słabości pozwala zrozumieć, co blokuje poczucie własnej wartości danej osoby.

Największą oprócz wychowania odebranego w dzieciństwie barierą w procesie samoakceptacji są szkodliwe dla psychiki nawyki i zachowania kompulsywne. Stanowią one ucieczkę od własnych emocji i uczuć, co uniemożliwia rozwój i spełnianie się w innych dziedzinach życia. Przeszkadzają też w dokonywaniu trafnych wyborów mających wpływ na całe życie, w budowie i pielęgnowaniu pozytywnych związków z innymi ludźmi.