Co trzeci Polak jest palaczem. Według szaunków w Polsce około 100 000 zgonów rocznie może mieć bezpośredni związek ze skutkami palenia. Najbardziej zagrożoną grupą są wieloletni palacze w wieku 35- 69 lat, którz stanowią 60% śmiertelnyh "ofiar" nikotynowego nałogu.  Przypuszcza się, że niektóre przypadki tych zgonów mają związek z jednoczesnym stosowaniem leków i paleniem.

Zarówno czynne, jak i bierne palenie papierosów może zakłócać działanie i obniżać skuteczność niektórych rodzajów leków, m.in. tych stosowanych w psychiatrii, przy astmie czy środków nasennych.

W dymie papierosowym znajduje się aż 4 800 różnych związków, z czego 69 uznano za rakotwórcze. Za interakcje z lekami odpowiadają głównie tzw. policykliczne węglowodory aromatyczne (PAH), które pobudzają enzymy wątrobowe z grupy cytochromu P450. Ich zadaniem jest z kolei eliminacja substancji obcych z organizmu.

PAH przyspieszają metabolizm leków, mogą więc osłabiać lub niwelować ich farmakologiczne działanie. W przypadku leków o innym metabolizmie mogą także nasilać działania toksyczne.

Czy mit o „rozjaśniającym umysł” zestawie kawa + papieros jest prawdziwy?

Przykładem interakcji z dymem papierosowym jest kofeina - popularny także wśród palaczy środek pobudzający, obecny w kawie, herbacie, ziernach kakaowca czy w napojach energetyzujących.

Specjaliści wykazali, że organizm palacza usuwa kofeinę szybciej, a jej stężenie jest średnio 2-3 razy niższe niż u osób niepalących. Stąd potrzeba picia kolejnych filiżanek kawy jest u palaczy częstsza.

Które leki najczęściej uczestniczą w interakcjach lek – palenie?

Wśród farmaceutyków, których stężenie we krwi znacznie obniża się pod wpływem dymu papierosowego, wymienia się przede wszystkim leki psychiatryczne, np. te stosowane w leczeniu schizofrenii, depresji, a także leki nasenne, farmaceutyki podawane przy chorobie Alzheimera, leki na nadkwaśność czy wziewne preparaty lezące astmę. U palaczy mniejszą skuteczność mają też niektóre leki stosowane u pacjentów z chorobą nowotworową, mniej skuteczna jest także w ich przypadku chemioterapia oraz radioterapia.

Palenie wyraźnie nasila także ryzyko występowania działań niepożądanych u kobiet stosujących hormonalne środki antykoncepcyjne. Palące kobiety zażywające dwuskładnikowe pigułki hormonalne mają zwiększone ryzyko chorób układu krążenia. Zagrożenie to dotyczy zwłaszcza pań po 35 roku życia, które palą od wielu lat i wypalają około 15 papierosów dziennie i więcej.
 

Interakcje pomiędzy lekami a nikotynowym dymem mogą dotyczyć także palaczy biernych. Badania amerykańskie wykazały, że w niektórych przypadkach dzieci palaczy powinny być inaczej leczone niż dzieci niepalących rodziców. Przykładowo - u narażonych na działanie dymu papierosowego dzieci leczonych na astmę lek rozszerzający oskrzela jest usuwany z organizmu o 50% szybciej, a więc działa krócej i jest przez to mniej skuteczny.

Sposób terapii wielu schorzeń powinien być uzależniony od tego, czy pacjent pali. Ostrożnie należy też przeprowadzać rzucenie palenia u osób przyjmujących określone leki. Gwałtowne zaprzestanie palenia powoduje spadek aktywności cytochromów, w rezultacie czego poziom leku może nagle wzrosnść i wywołać objawy uboczne.