Farmakologiczne leczenie uzależnienia od alkoholu

Obecnie kluczowym punktem leczenia alkoholizmu są oddziaływania psychoterapeutyczne o różnej orientacji teoretycznej. Niemniej jednak poznanie posęp medycyny oraz poznanie neurobiologii alkoholizmu doprowadziło do wypracowania farmakologicznych środków wspierających leczenie nałogu oparte na psychoterapii.


Akamprozat i naltrekson to leki o udowodnionej skuteczności w utrzymywaniu lub wydłużaniu abstynencji, albo też w zmniejszaniu ilości wypijanego alkoholu w przypadku nieprzestrzegania abstynencji. Środki te zarejestrowano w Polsce właśnie do leczenia alkoholizmu w połowie lat 90-tych.


Akamprozat "moduluje" zaburzone u nałogowca mechanizmy samoregulujące układ gabaergiczny oraz układ aminokwasów pobudzających. Dotychczasowe badania przeprowadzone na tysiącach pacjentów wykazały, iż połączenie psychoterapii z omawianym lekiem poprawiało w wyraźny sposób kliniczne parametry przebiegu uzależnienia od alkoholu. Zastosowanie akamprozatu w porównaniu z placebo widocznie wydłużało okres abstynencji lub też sprawiało, że w końcowym punkcie oceny więcej pacjentów utrzymywało trzeźwość, a ci pacjenci, którzy przerwali abstynencję dłużej wytrzymywali bez alkoholu.


Akamprozat jest lekiem, który przez większość pacjentów jest dobrze tolerowany, w niektórych przypadkach nawet przy czasowym jego stosowaniu obserwowano późniejsze utrzymywanie się "efektu przeciwalkoholowego".


Naltrekson działa na zasadzie antagonizowania receptorów opioidowych. Zapobiega wydzielaniu się pod wpływem wypitego alkoholu endorfin, zapobiegając tym samym powstawaniu euforii oraz przerywając mechanizm pozytywnego wzmacniania. Jego dodatkowe działanie polega na zmniejszaniu głodu alkoholowego.


Udowodniono, że naltrekson wydłuża czas do pierwszego ciężkiego nawrotu, a czasem ma także wpływ na długotrwałe utrzymywanie całkowitej abstynencji. Przyjmowanie tego leku w porównaniu z zastosowaniem placebo wpływa ponadto na zwiększenie liczby dni bez picia alkoholu.


Lek ten jest najbardziej skuteczny u osób z bardzo silnym głodem alkoholu oraz tych, u których jako efekt leczenia przewiduje się raczej lepsze radzenie sobie z nawrotami niż całkowitą abstynencję. Najczęściej naltrekson stosuje się przez 3 miesiące, po czym jego "efekt przeciwalkoholowy" się zmniejsza, w niektórych przypadkach można go stosować dłużej. Trudnością terapii wspomaganej tym środkiem jest fakt, że pacjenci niechętnie go przyjmują w systematyczny sposób. Pokonać ją można przez opracowanie naltreksonu w formie o przedłużonym działaniu lub przyjmowanie go w postaci iniekcji lub preparatów do implantacji.


Użyteczność kliniczna akamprozatu i naltreksonu nie zawsze jest satysfakcjonująca, zazwyczaj w badaniach obserwuje się  kilku lub kilkunastoprocentową poprawę skuteczności leczenia. Badania ostatnich lat koncentrują się na porównywaniu skuteczności obu leków oraz na ocenie łącznego ich stosowania.


Trwają także badania nad kontrowersyjnym disulfiramem, na którego skuteczność wciąż brak jest dostatecznej liczby dowodów. Lek ten nie ingeruje w żadne patomechanizmy uzależnienia od alkoholu, jak to ma miejsce w przypadku akamprozatu i naltreksonu, a jedynie wymusza abstynencję. Hamuje dehydrogenazę aldehydową, a więc prowadzi do przykrych doznań w wyniku zatrucia aldehydem octowym w przypadku spożycia alkoholu. Disulfiram powoduje stosunkowo dużo objawów ubocznych, a jego główny mechanizm działania wiąże się ze zwiększonym ryzykiem powikłań. Zdaniem niektórych lekarzy jego stosowanie oznacza niejako leczenie "na skróty", odwlekające właściwe postępowanie psychoterapeutyczne.


Niemniej jednak lek ten, pod warunkiem, że jest stosowany właściwie i tylko w określonych przypadkach - ma swoich zwolenników. Wyniki ostatnich badań wykazały, że w niektórych przypadkach przyjmowany doustnie disulfiram pod wieloma względami przewyższa skutecznością akamprozat i naltrekson. W Polsce lek ten stosuje się zazwyczaj w formie implantów, co w większości przypadków nie zapewnia dostatecznego poziomu leczniczych substancji we krwi i nie zmniejsza wystarczająco aktywności dehydrogenazy aldehydowej. Ewentualna skuteczność implantów sprowadza się więc głównie do oddziaływania sugestią.


W przypadku farmakologicznego leczenia uzależnienia od nie rekomenduje się stosowania innych niż powyższe leków, gdyż ich skuteczność nie jest do końca udowodniona.


W przeszłości rozważano leczenie inhibitorami wychwytu zwrotnego serotoniny (SSRI), jednak szczegółowe badania nad tym lekiem nie przyniosły zadowalających rezultatów. Stosowany jest on niekiedy w terapii zaburzeń depresyjnych związanych z alkoholem.
Bada się także stosowanie leku przeciwlękowego – buspironu, ale może on okazać się skuteczny tylko w podgrupie alkoholików ze współwystępującym lękiem.


Innym lekiem o wpływie na przewodnictwo serotoninergiczne jest stosowany głównie przez amerykanów ondansetron.
 

Copyright © 2008-2024 Narkotyki.pl Wszelkie prawa zastrzeżone.
Kliknij tutaj aby skontaktować się z administratorem.