Unia Europejska zamierza wprowadzić szereg kolejnych restrykcji dla palaczy i producentów papierosów, zebranych w tzw. Tytoniowej Dyrektywie Produktowej.

 

Rozważane jest np. wprowadzenie zakazu używania dodatków przy produkcji tytoniu, w tym mentolu, a także standaryzacja opakowań i produktów tytoniowych, poprzez ich unifikację i wprowadzenie ostrzeżeń zdrowotnych zajmujących aż 75% powierzchni paczki. UE chce ponadto wprowadzić zakaz produkcji i wprowadzania do obrotu bezdymnego tytoniu, w tym również tabaki, jak również ustanowić duże ograniczenia dotyczące ekspozycji wyrobów tytoniowych w punktach sprzedaży, w tym całkowity jej zakaz.


 

Nowe antynikotynowe prawo byłoby wyjątkowo szkodliwe dla polskiej gospodarki, dlatego nasi politycy próbują negocjować warunki dyrektywy.






Polska jest drugim w UE producentem tytoniu - na terenie naszego kraju funkcjonuje 14 tysięcy gospodarstw rolnych, w których zatrudnionych jest 75 tysięcy osób. Jesteśmy także jednym z największych wytwórców wyrobów tytoniowych - w tej branży pracuje około 6 tysięcy Polaków.






Wprowadzenie unijnej dyrektywy oznaczałoby więc wzrost bezrobocia, spadek wpływów do budżetu z tytułu akcyzy oraz zmniejszenie wpływów z eksportu. Już teraz z powodu nielegalnego obrotu wyrobami tytoniowymi Polska traci rocznie 3-4 miliardy złotych. Nowe przepisy zwiększyłyby również skalę podrabiania papierosów oraz nielegalny handel tymi przemycanymi, co odbiłoby się także na spadku rentowności ponad 120 tysięcy punktów sprzedaży wyrobów tytoniowych.






Polscy politycy proponują UE kompromisowe rozwiązania wobec zapisów proponowanych w dyrektywie:






Ich zdaniem jeśli 75% obydwu stron opakowania będą zajmowały ostrzeżenia zdrowotne, będzie to oznaczało brak wystarczającej powierzchni na komunikację marki i znaczne ograniczenie możliwości wyróżnienia się na rynku. Stwarza to ryzyko naruszenia przepisów o ochronie własności przemysłowej, gdyż nadmierna wielkość ostrzeżeń naruszy prawo do widocznego dla konsumenta umieszczania na opakowaniu nazwy i logo marki produktu. Politycy przytaczają też wyniki badań Eurobarometru, według których wprowadzenie dużych ostrzeżeń prozdrowotnych nie przynosi zakładanych korzyści społecznych i nie prowadzi do zmniejszenia liczby palaczy. W ramach kompromisu proponują, by ostrzeżenia obrazkowe zajmowały 50% powierzchni opakowania papierosów.






Jeśli chodzi o standaryzację kształtu paczki papierosów, czyli ustalenie minimalnej wielkości, kształtu itp., to zdaniem polskich polityków uniemożliwi to odróżnianie się od siebie poszczególnych legalnych produktów na rynku, a dodatkowo ułatwi i obniży koszty podrabiania ustandaryzowanego produktu.






Propozycja standaryzacji kształtu papierosa będzie działać analogicznie jak ujednolicenie paczek papierosów - z rynku znikną papierosy typu slim, wszystkie będą miały tę samą długość i grubość.





Z kolei wprowadzenie jednolitych opakowań papierosów byłoby rozwiązaniem niekonstytucyjnum, czyli sprzecznym z prawem w wielu państwach członkowskich, w tym także w Polsce i stanowiłyby naruszenie konstytutywnej funkcji znaku towarowego, postrzeganego jako element konkurencyjności.





Polscy politycy mają także sporo zastrzeżeń co do proponowanego przez UE zakazu używania przy produkcji papierosów wyróżniających dodatków smakowych, np. mentolu. Obecnie papierosy mentolowe stanowią 20% polskiego rynku wyrobów tytoniowych. Prawdopodobnie konsumenci nie zmiliby szybko swojego gustu, dlatego zakaz produkcji papierosów mentolowych móglby doprowadzić do gwałtownego wzrostu przemytu w tym segmencie rynku. Co więcej, nie ma naukowych dowodów na to, że eliminacja stosowania dodatku mentolowego czy każdego innego ogranicza szkodliwość wyrobów tytoniowych. Polscy politycy popierają natomiast wprowadzenie zakazu używania innych wyróżniających dodatków, szczególnie atrakcyjnych dla młodych osób, np. smaków owocowych czy cukierkowych.






Kolejne zastrzeżenia dotyczą zakazu sprzedaży tytoniu bezdymnego, w tym tabaki. Jej zażywanie jest elementem regionalnej tradycji, np. na Kaszubach czy na Śląsku, gdzie zakaz może spowodować wzrost przemytu tabaki lub jej produkcję "domowymi" sposobami.






Proponowany przez UE zakaz ekspozycji wyrobów tytoniowych nie okazał się skuteczny np. w Irlandii, która wprowadziła go jakiś czas temu. od tego czasu odnotowano tam wzrost szarej strefy i powiązany z tym 1 miliard euro straty budżetu państwa z tytułu akcyzy, 500 milionów euro strat handlu oraz co ciekawe - wzrost liczby palących.





Czas pokaże, czy UE weźmie pod uwagę nasze argumenty. Jeśli nie, polska gospodarka może wiele stracić, a palacze będą musieli dostosować się do kolejnych restrykcji...